จากอุณหภูมิที่เย็นลง ก็ส่งผลให้สภาพอากาศแห้งแล้งลงไปอีก จึงทำให้ต้นไม้ต้องเริ่มปรับตัว และรักษาน้ำที่อยู่ในลำต้น ซึ่งมันคือปัจจัยหลักในการสร้างอาหาร และด้วยวิถีธรรมชาติ ต้นไม้ไม่สามารถย้ายตัวเอง หรือหลบหนีไปหาที่อบอุ่นได้แบบ นก หรือสัตว์อื่นๆ ดังนั้นมันจึงต้องหาวิธีเอาตัวรอดด้วยการ ปรับตัวให้เข้ากับสภาพอากาศ ด้วยวิธีการดังนี้
1. ใบไม้เปลี่ยนสี
กระบวนการเริ่มต้นจากต้นไม้จะปิดปากใบเพื่อลดการคายน้ำ ซึ่งมีผลทำให้การสังเคราะห์ด้วยแสงต้องหยุดชะงักลง
แพทย์ แนะช่วงหน้าหนาว ควรกินอาหารที่มีเครื่องเทศ รสเผ็ดร้อน ช่วยสร้างความอบอุ่น
ระวัง... 4 กลุ่มโรคติดต่อที่คนไทย มักเจอในช่วงฤดูหนาว
ทำให้ต้นไม้ปรับตัวให้น้ำและแร่ธาตุเข้าสู่ใบไม้น้อยลงด้วย เช่นเดียวกับคลอโรฟิลล์สารสีเขียวที่ใช้สำหรับผลิตอาหารที่พบมากบริเวณใบก็จะลดจำนวนลงด้วย ทำให้ใบไม้คงเหลือเพียงเม็ดสีบางสี เช่น สีเหลืองและสีแดง จนเป็นเหตุให้เราเห็นใบไม้เปลี่ยนสีจากเขียวเป็นเหลือง ส้ม หรือแดง โดยเฉพาะในประเทศที่มีอากาศหนาวเย็น เช่น ต้นเมเปิ้ลบนภูกระดึงที่ใบเปลี่ยนสีเป็นสีแดงในช่วงพฤศจิกายน
2. หยุดการเจริญเติบโต (ทิ้งใบจากต้น)
เมื่ออากาศเย็นลง ใบของทั้งไม้ยืนต้นและไม้พุ่มหลายชนิดจะเริ่มหยุดผลิตอาหารและดึงเอาอาหารในส่วนต่างๆ มาเก็บไว้บริเวณลำต้น
ซึ่งเป็นสาเหตุให้ต้นไม้จำเป็นต้องทิ้งใบจากต้น เพื่อไม่ต้นไม้ผลิตอาหารเพิ่มและลดการใช้พลังงานในส่วนที่ไม่จำเป็น รวมถึงสร้างกาบพิเศษมาหุ้มตายอดไว้ เพื่อไม่ให้ต้นแตกยอดใหม่ อัตราการเจริญเติบโตจึงหยุดชะงักไป ซึ่งทำให้ต้นไม้ยังคงรักษาสมดุลภายในเอาไว้ได้ จนกว่าอุณหภูมิจะสูงขึ้นและเกิดกระบวนการผลิตอาหารตามปกติ
3. พักตัวในหัวหรือเมล็ด
การหยุดการเจริญเติบโตของต้นไม้บางชนิด โดยเฉพาะไม้ล้มลุกอย่างว่านสี่ทิศ บัวดิน หรือเฟินบางชนิด แค่เพียงการหยุดกระบวนการคายน้ำ และผลิตอาหารของใบยังไม่เพียงพอต่อการปรับตัวให้ทนต่อสภาพอากาศที่แห้งแล้งและขาดน้ำได้
ต้นไม้จึงปรับตัวโดยการพักตัวไว้ในส่วนเมล็ดหรือหัวที่อยู่ใต้ดิน ซึ่งสามารถทนต่อสภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสมได้ดีกว่าส่วนอื่นๆ ของต้น โดยจะเป็นช่วงที่เมล็ดยังไม่พร้อมที่จะงอกขึ้นเป็นต้นใหม่ จนกว่าจะพบกับความชื้นและอุณหภูมิที่เหมาะส
4. ออกดอก
ในประเทศไทยการปรับตัวของต้นไม้บางชนิดที่มาพร้อมกับฤดูหนาวคงเป็นการพร้อมใจกันออกดอก โดยเฉพาะไม้เมืองหนาว อุณหภูมิต่ำทำให้ต้นไม้ใช้สารอาหารไปเลี้ยงตามส่วนต่างๆน้อยลง
โดยเฉพาะใบ ทำให้ต้นซึ่งกักเก็บอาหารไว้มากมีความพร้อมที่จะสร้างดอกเพื่อเร่งการขยายพันธุ์ต่อไปในฤดูที่เหมาะสม ซึ่งเราจะเห็นได้ชัดจากต้นพญาเสือโคร่ง ทองกวาว พวงคราม พวงแสด เป็นต้น
“พลับพลึงธาร” ราชินีแห่งสายน้ำ ความสวยงามที่ใกล้สูญพันธุ์
5 กลุ่มโรคสำหรับผู้สูงอายุ ที่ควรระวังในช่วงฤดูหนาว
การที่ส่วนดอกมีกระบวนการสร้างที่ช้าลง ทำให้ดอกมีความแข็งแรงและสามารถออกได้เป็นจำนวนมาก อีกทั้งผลของอุณหภูมิต่ำทำให้การทำลายเม็ดสีในดอกจากความร้อนของแสงแดดน้อยตามไปด้วย ดอกไม้ในฤดูหนาวหรือไม้ดอกที่ปลูกบนที่สูงซึ่งมีอากาศเย็นจึงมีดอกใหญ่ ก้านยาว สีเข้มสดใส และบานได้นานกว่าฤดูอื่น ทั้งยังเป็นช่วงเวลาที่เหมาะสมกับการออกดอกอีกด้วย
ที่มา
นิตยาสารบ้านและสวน