"การไหว้ครูมวยไทย" เป็นการปฏิบัติและสืบทอดกันมาอย่างยาวนาน ถือเป็นพิธีอันศักดิ์สิทธิ์ แต่เดิมผู้ที่จะได้รับการฝึกฝนให้เป็นนักมวยได้นั้น ต้องเข้าไปไปใช้ชีวิตเรียนรู้ฝากเนื้อฝากตัว คอยปรนนิบัติครูมวยอยู่พักใหญ่ เมื่อครูมวยเห็นว่าสามารถจะสอนได้ ก็จะมีการทำก็ต้องผ่านพิธีที่เรียกว่า “ยกครู” เสียก่อน เพื่อแสดงถึงการยอมรับซึ่งกันและกันทั้งครูและศิษย์ จากนั้นครูก็จะสอนอย่างจริงจัง จนกว่าจะได้รับการถ่ายทอดวิชาจนครบถ้วน และเวลาจะไปชกมวยเขาก็ไหว้ครูเสียก่อน
พ.อ.อำนาจ พุกศรีสุข ครูมวย และผู้ทรงคุณวุฒิด้านมวยไทย บอกว่า การไหว้ครูของมวยไทย ไม่เหมือนกับการไหว้ครูของโขนละคร ที่จะมีการไหว้หลังเวที แต่การไหว้ครูของมวยจะไหว้บนเวที นักมวยจะต้องมีการเดินวนขวา ที่เรียกว่า “เวียนขวาบูชาครู” ก่อนเพื่อนึกถึงครูที่เสียชีวิตไปแล้ว ก่อนจะมีการถวายบังคมต่อพระมหากษัตริย์ เนื่องจากสมัยก่อนพระมหากษัตริย์จะเสด็จพิธีพลับพลามวย ในงานพิธีหลวงด้วย หลังจากนั้นเป็นไปตามจารีตของนาฎศิลป์ คือท่าเทพนม ปฐม พรหมสี่หน้า สอดสร้อยมาลา จากนั้นจะเป็นท่ารำ เช่น ยูงฟ้อนหาง พระรามแผลงศร เป็นต้น
“สิ่งที่สำคัญคือท่าร่ายรำมวยไหว้ครูนั้นที่คนจะลืม คือท่าร่ายรำเป็น ยืดกล้ามเนื้อไปในตัว และเป็นท่าที่เป็นแม่ไม้หลักของสำนักนั้นๆ เพื่อเป็นการทบทวนความจำก่อนที่จะขึ้นชกครั้งสุดท้าย รวมทั้งการระลึกถึงครูบาอาจารย์ที่ถ่ายทอดวิชามาให้ ซึ่งก่อนการขึ้นชกทุกครั้งก็จะมีการไหว้ครู ส่วนแต่ละปีแต่ละสำนักหรือโรงเรียนนั้นๆ จะมีพิธีไหว้ครูประจำปี จะมีการตั้งพระพุทธรูป การนำรูปของครูมวยที่เสียชีวิตไปแล้ว แล้วก็มีเครื่องไหว้ต่างๆ ก่อนที่ศิษย์แต่ละคนก็จะกลับมารวมตัวกันเพื่อไหว้ครูที่เสียชีวิตไปแล้ว และครูที่ยังมีชีวิตอยู่ ซึ่งเป็นประเพณีที่ปฏิบัติสืบทอดกันมา”
พ.อ.อำนาจ มองว่า ปัจจุบันธุรกิจมวยไทยนั้นแพร่หลายมากขึ้น มีชาวต่างชาติมาเรียนมากขึ้น หรือเป็นเชิงธุรกิจมากขึ้น ทำให้พิธีการปฏิบัติแต่เดิมนั้นมีความเข้าใจผิดและไม่เข้าใจถึงเจตนาของการไหว้ครูมวยมากขึ้นมันทำให้ท่าไหว้ครูเพี้ยนไป มีท่าไหว้ครูแบบแปลกๆ และเจ้าของค่าย เทรนเนอร์ก็ไม่ได้เรียนมา แต่กติกาบอกว่าเมื่อขึ้นไปบนเวทีต้องมีการไหว้ครู ก็มีการทำอะไรที่ไม่ถูกตามหลักนัก หรือทำแบบขอไปที ก็จะเป็นการสูญเสียอย่างยิ่งหากละเลยการไหว้ครูมวย
เช่นเดียวกับ จรัสเดช อุลิต ครูมวย และผู้ทรงคุณวุฒิด้านมวยไทย บอกเพิ่มเติมว่า การไหว้ครูอยู่คู่กับคนไทยมาอย่างยาวนาน และมีการถ่ายทอดกันมาอย่างต่อเนื่อง การไหว้ครูเป็นการระลึกถึงครูที่เคยสอน บิดามารดา ครูอาจารย์ ในปัจจุบันมีชาวต่างชาติที่มาเรียนมวยไทยจำนวนมาก และการแข่งขันก็ต้องมีการไหว้ครู ซึ่งชาวต่างชาติไม่ค่อยจะรู้รายละเอียดมากนัก เราเป็นคนไทยก็ต้องสอนให้เขารู้วัฒนธรรมประเพณีที่เราเคยมีมา
"เพื่ออยากให้ชาวต่างชาติได้เข้าใจวัฒนธรรมประเพณีการไหว้ครู จึงได้มีแนวความคิดคนทั่วโลกให้มาชุมนุม รวบรวมนักมวยมาจัดพิธีกรรมการไหว้ครู นั่นคือความคิดในกลุ่มของครูมวยสมัยโบราณ ที่ปัจจุบันมีหลากหลายหน่วยงานมาช่วยกันจัดเพื่อให้ชาวต่างชาติมาร่วมงานและเข้าใจวัฒนธรรมของมวยไทยให้มากยิ่งขึ้น"
สำหรับประเทศไทยมีการจัดพิธีไหว้ครูมวยไทยโลกมาแล้ว 13 ครั้ง เพื่อเป็นการสร้างความรู้ความเข้าใจให้กับชาวต่างชาติที่เรียนมวยไทย ให้ตระหนักถึงความสำคัญของการไหว้ครูมวย พิธีไหว้ครูมวยครั้งล่าสุดจัดขึ้นที่อุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา มีนักมวยทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติทุกเพศทุกวัยเดินทางมาร่วมงานนับพันคน โดยพิธีไหว้ครูมวยไทยครั้งนี้ จะเริ่มต้นด้วยการบวงสรวงบูรพมหากษัตริย์ไทยและทหารกล้าของไทย ที่ร่วมปกป้องแผ่นดินไทยไว้ รวมทั้งนายขนมต้มที่ถือเป็นบรมครูของมวยไทยด้วยเช่นกัน จากนั้นจะให้นักมวยที่เข้าร่วมพิธีได้เดินไปหาครูมวยอาวุโส พร้อมกับนำมงคลมาให้ครูมวยสวมให้ ก่อนที่จะมีการรำไหว้ครูโดยมีผู้นำไหว้ครูอยู่ทั้งสี่จุดรอบลานพิธี และนักมวยกว่า 1373 คนที่เข้าร่วม จะเริ่มร่ายรำไปพร้อมๆกัน
ส่วนนักมวยที่เดินทางมาร่วมพิธีไหว้ครูมวยในครั้งนี้ มีทุกเพศทุกวัยตั้งแต่เด็กไปจนถึงผู้สูงอายุ ไม่ว่าจะเป็นครูมวยหรือนักมวยที่เดินทางมาในวันนี้ต่างรู้สึกดีใจที่ได้สืบทอดวัฒนธรรมเหล่านี้ต่อไป และไม่อยากจะให้การไหว้ครูผิดเพี้ยนไปจากโบราณหรือทำอย่างลวกๆเพื่อให้ผ่านไป แต่ควรทำด้วยความตั้งใจเพราะนี่คือเอกลักษณ์สำคัญของมวยไทยที่ควรค่าแก่การรักษาไว้
สำหรับแฟนๆพีพีทีวี ห้ามพลาดการถ่ายทอดสดมวยไทยโลกชิงแชมป์นายขนมต้ม รอบชิงชนะเลิศ วันจันทร์ที่ 20 มี.ค. นี้ เวลา 20.45 น. ทาง PPTV HD ช่อง 36
